Trung tâm theo dõi phản ứng phụ của thuốc

Phản ứng không mong đợi của thuốc là các phản ứng miễn dịch xảy ra không dự đoán trước và có thể gây tổn hại cho bệnh nhân sau khi uống thuốc, bao gồm các độc tính và phản ứng dị ứng của thuốc, trong đó các phản ứng dị ứng thuốc là khó ngăn chặn nhất, và cũng gây ra hầu hết các chấn thương hay thậm chí là các tranh luận về y tế. Hiện nay trong nước đang sử dụng hệ thống thông báo về các phản ứng xấu của thuốc và quỹ cứu trợ chấn thương, tuy nhiên vẫn chưa có đơn vị nào chuyên cung cấp việc xác định, tư vấn và xử lý các tình trạng khẩn cấp của các phản ứng có hại của thuốc. Thông qua việc thành lập trung tâm về dị ứng thuốc, chúng tôi có thể quy tụ các chuyên gia của nhiều ngành y khoa khác nhau để cung cấp cho các bệnh nhân bị dị ứng thuốc phương thức chẩn đoán và điều trị thích hợp đa ngành đồng nhất, cũng như kế hoạch điều trị phù hợp. Đội ngũ y tế của trung tâm dị ứng thuốc ở bệnh viện chúng tôi có các nghiên cứu xuất sắc về dị ứng thuốc, được biết đến trong và ngoài nước, thường là nơi được các đơn vị chính phủ hay bác sĩ của các bệnh viện khác tư vấn và giới thiệu, thậm chí tư vấn cho bệnh nhân và các luật sư chuyên nghiệp về tranh chấp y tế quốc tế.

Hệ thống y tế Chang Gung có rất nhiều bệnh nhân, trong đó các bệnh nhân bị dị ứng thuốc cũng khá đông. Để giúp bệnh nhân có được sự chăm sóc tốt nhất, Bệnh viện Chang Gung (Trường Canh) đã đặc biệt thành lập trung tâm dị ứng thuốc (Drug Hypersensitivity Clinical and Research Center), là đơn vị tuyến đầu trực thuộc giám đốc, là đội ngũ y tế duy nhất trong nước với tiêu chí lấy bệnh nhân làm trung tâm, tiến hành chăm sóc toàn diện về dị ứng thuốc. Thành viên của đội ngũ bao gồm các chuyên gia khoa da liễu, khoa nội (bệnh truyền nhiễm, khoa ngực, khoa thận..v.v.), khoa nội chăm sóc đặc biệt, trung tâm bỏng, khoa mắt, khoa bệnh lý học, khoa dược..v.v. Ngoài việc có các trao đổi kịp thời cũng như các cuộc gặp định kỳ, nơi chuyên gia các khoa thảo luận để xác định các loại dị ứng của các loại thuốc, cung cấp cho bệnh nhân những chẩn đoán và điều trị tốt nhất. Trung tâm chúng tôi có các giường bệnh đặc trị, đảm bảo cho các bệnh nhân bị dị ứng thuốc nghiêm trọng bất cứ lúc nào trong vòng 24 tiếng đều có thể nhập viện điều trị. Đội ngũ y tế bao gồm các nhân viên xã hội và nhân viên quản lý bệnh nhân..v.v., có thể liên tục cung cấp dịch vụ chăm sóc bệnh nhân, hỗ trợ tâm lý và liên hệ giữa các bệnh nhân, và sắp xếp để các khoa liên quan thực hiện chẩn đoán định kỳ và tư vấn về dị ứng thuốc, giúp tránh cho việc dị ứng thuốc tái phát.

Các loại điều trị và các đặc tính.

Trung tâm của chúng tôi thực hiện kiểm tra dị ứng hoàn chỉnh với đầy đủ các hạng mục, bao gồm xác định các kiểu gen để phòng ngừa, phân biệt các loại thuốc kích hoạt các loại tế bào phản ứng bất lợi trong việc điều trị chẩn đoán.

Đội ngũ y tế về dị ứng thuốc của bệnh viện chúng tôi sẽ làm việc hết mình để đạt được các mục tiêu dưới đây:

(1) Thành lập nơi cung cấp dịch vụ chữa trị lâm sàng dị ứng thuốc, cung cấp cơ chế phòng ngừa, tư vấn và chăm sóc các phản ứng xấu với thuốc.

(2) Cung cấp tích hợp các dịch vụ chăm sóc, thiết lập cơ sở dữ liệu về phản ứng xấu và dị ứng với thuốc.

(3) Tìm kiếm các kỹ thuật phát hiện và sàng lọc dị ứng thuốc.

(4) Kết hợp các tài liệu lâm sàng và nghiên cứu cơ bản, tập trung quảng bá việc điều trị lấy bệnh nhân làm trung tâm, điều trị tổng hợp liên khoa.

(5) Hợp tác nghiên cứu cơ sở và lâm sàng xuyên biên giới. Chúng tôi hoạt động với mục tiêu trị bệnh cứu người, theo quan niệm phục vụ cho mọi người, đồng thời thực hiện đầy đủ các trách nhiệm công ích xã hội theo như tiêu chí của hệ thống y tế Chang Gung.

Các giải thưởng.

Năm 2013, trung tâm dị ứng thuốc đã đạt được “Giải bạc quốc gia về công nghệ sinh học và chất lượng chăm sóc quốc tế cho đội ngũ chuyên gia y tế xuất sắc” cho công trình “Tránh các hiệu ứng của thuốc đến tính mạng, kinh nghiệm từ Đài Loan đến thế giới”, đồng thời đạt được giải vàng thực lực cho danh hiệu “Hàng đầu châu Á”.

Cùng với sự tiến bộ của khoa học và giải mã di truyền trong những năm gần đây, đã có rất nhiều các gen liên quan đến dị ứng thuốc đã được phát hiện, ví dụ như các loại gen HLA-B*1502 có liên quan mật thiết đến việc thuốc chống động kinh carbamazepine gây nên chứng Johnson-Stevenson. Hiện nay đã có dịch vụ kiểm tra sàng lọc thường quy trước khi dùng thuốc, ngoài ra là gen HLA-B*5801 có liên quan mật thiết đến việc thuốc giảm axit allopurinol dẫn đến các phản ứng nghiêm trọng. Hiện nay cũng đã có dịch vụ kiểm tra sàng lọc thường quy trước khi dùng thuốc, các loại gen dị ứng khác đã được đội ngũ y tế chúng tôi hay đội ngũ y tế trên thế giới nghiên cứu tìm ra đều có thể được dùng để sàng lọc lâm sàng trước khi dùng thuốc, như trong bảng liệt kê dưới đây:

Phương pháp xét nghiệm này lợi dụng việc sau khi cơ thể xảy ra việc dị ứng thuốc, các tế bào miễn dịch thường lưu lại ký ức. Vì vậy, chỉ cần thực hiện xét nghiệm máu của bệnh nhân và loại thuốc nghi là bệnh nhân bị dị ứng, các tế bào miễn dịch bị kích hoạt có thể gia tăng và phóng thích các phản ứng cytokine đối với loại thuốc dị ứng. Sau đó lợi dụng phương pháp xét nghiệm kích hoạt tế bào miễn dịch thì có thể phân tích được loại thuốc dẫn đến phản ứng dị ứng. Trung tâm chúng tôi đã thành lập nơi xét nghiệm thuốc và xác định khả năng miễn dịch, bao gồm:

1. Xét nghiệm thuốc đặc hiệu kháng thể (specific IgE) và sốc phản vệ (anaphylasix): giống như loại xét nghiệm về dị ứng thực phẩm. Phương pháp này dùng cho dị ứng thuốc cấp tốc (ví dụ: chứng mề đay, phản ứng phù mạch, phản ứng khí quản đường hô hấp, sốc phản vệ do penicillin hay cephalosporin gây nên). Xét nghiệm có thể tìm ra nếu trong máu bệnh nhân có kháng thể đặc hiệu đối với loại thuốc này. Nếu như số lượng này nhiều hơn những người bình thường, thì cần phải tránh sử dụng loại thuốc này. Xét nghiệm này còn có thể nhanh chóng phát hiện các loại sốc phản vệ không giải thích được trong quá trình gây mê hay trong khi phẫu thuật, hoặc những phản ứng sốc nghiêm trọng trước đây của bệnh nhân với thuốc không rõ nguyên nhân. Ngoài ra, để xác định xem các hiện tượng sốc xảy ra không rõ nguyên nhân trong quá trình mổ hay gây mê, có phải là phản ứng dị ứng thuốc hay không, thì cũng có thể đo chất viêm cấp tính do bạch cầu ưa bazơ hay dưỡng bào trong máu của bệnh nhân sinh ra (ví dụ như Tryptase).
2. Xét nghiệm kích hoạt bạch cầu ưa bazơ (basophil) hay dưỡng bào (mast cells): phương pháp này phù hợp áp dụng cho dị ứng cấp tốc (ví dụ như chứng mề đay, phản ứng phù mạch, phản ứng khí quản đường hô hấp, sốc phản vệ gây nên bởi thuốc). Sau khi phân tách tế bào máu và nuôi cấy loại thuốc nghi ngờ gây dị ứng trong phòng thí nghiệm, định lượng xem loại bạch cầu ưa bazơ hay dưỡng bào gây nên loại dị ứng này có phải bị kích hoạt bởi loại thuốc này không. Phương pháp đo lường có thể lợi dụng chuyển hướng tế bào để định lượng chỉ số bạch cầu ưa bazơ hay dưỡng bào (ví dụ: CD63), hoặc đo lường số lượng chất miễn dịch được sinh ra ngoài cơ thể sau khi tế bào bị kích hoạt bởi loại dị ứng này (ví dụ như Histamine và leukotrienes..v.v.).
3. Xét nghiệm chuyển dạng lymphô bào (lymphocyte transformation test): phương pháp này sử dụng cho dị ứng thuốc chậm, ví dụ như phát ban (maculopapular exanthema), dẫn đến các chứng dị ứng nguy hiểm đến tính mạng như SJS, TEN hay DRESS. Phương pháp thí nghiệm là sau khi phân tách và nuôi cấy loại thuốc nghi ngờ gây dị ứng trong phòng thí nghiệm, định lượng xem liệu tế bào lymphô bị kích hoạt có gia tăng không, hoặc đo lường cytokine được giải phóng trong môi trường nuôi cấy, như IFN-r hay protein tiền chất gây độc tế bào granulysin gây nên hội chứng SJS mà chúng tôi phát hiện được..v.v.

Xét nghiệm kích hoạt bạch cầu ưa bazơ hay dưỡng bào.

Xét nghiệm kích hoạt tế bào lymphô.