Nội soi tiêu hóa viên nang

Giới thiệu.

Nội soi viên nang, đúng như tên gọi của nó, là nội soi sử dụng có thiết bị với kích thước và hình dáng giống một viên nang. Nếu lấy ví dụ thiết bị được dùng phổ biến nhất hiện nay là viên nang nội soi ruột non của Công ty GIVEN sản xuất, thì viên nang có đường kính là 11mm, dài 26mm, nặng khoảng 3.7 gram. Tuy kích cỡ của viên nang khá nhỏ, nhưng bên trong của nó là kết tinh của công nghệ hiện đại, có thể nói là sự kết hợp giữa công nghệ hàng không vũ trụ, quân sự, công nghệ thông tin..v.v.. để tạo nên một công nghệ nội soi điện tử không dây. Viên nang nội soi được tạo nên bởi 4 đèn LED trắng ở ngoài cùng, kế ngay sau đó là ống kính, cảm biến hình ảnh sử dụng công nghệ kim loại oxit bán dẫn CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor), pin, cùng với bộ phận phát sóng vô tuyến.

Ký sinh trùng được phát hiện bởi nội soi viên nang.

Phương pháp sử dụng nội soi viên nang rất đơn giản, người được nội soi sau khi được đặt bộ máy truyền dẫn không dây có kích thước tương tự như một máy nghe nhạc walkman di động, sau đó lấy một viên nang nội soi có hình viên thuốc, uống với nước rồi nuốt viên nang nội soi này. Cơ chế di chuyển nhu động trong đường tiêu hóa sẽ tự đẩy viên nang về phía trước, cùng lúc đó viên nang sẽ quay các hình ảnh video khi trôi xuống, và cả quá trình này người được kiểm tra sẽ không cảm thấy bất kỳ sự khó chịu nào. Trong suốt quá trình kiểm tra, người được nội soi có thể tiếp tục với những hoạt động hàng ngày. Viên nang nội soi sẽ tiến hành từ 2-14 lần chụp ảnh mỗi giây, ghi lại chân thực nhất tất cả những hình ảnh thấy được trong đường tiêu hóa, từ thực quản, dạ dày, ruột non cho đến ruột già. Cuối cùng khi pin đã hết, nó sẽ được thải ra theo phân qua đường hậu môn, kết thúc toàn bộ quá trình kiểm tra. Các hình ảnh mà viên nang nội soi ghi nhận được, sẽ thông qua máy phát sóng vô tuyến để truyền toàn bộ hình ảnh đến máy ghi hình ảnh truyền dẫn không dây mà người được nội soi đeo ở hông. Những hình ảnh này sau đó sẽ được tải từ máy ghi hình về máy tính tổng, từ đó giúp xác định vị trí của khối u và nguyên nhân của bệnh.

Phát minh viên nang nội soi.

Phát minh này đã mang đến hai tác động đáng kể cho việc kiểm tra đường tiêu hóa. Đầu tiên là việc ruột non trước đây vốn được các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh khoa tiêu hóa dạ dày - ruột coi là điểm mù trong đường tiêu hóa, thì nay đã có được hình ảnh rõ ràng bằng nội soi viên nang. Ngoài ra tỷ lệ phát hiện bệnh qua phương pháp nội soi này cao hơn các phương pháp kiểm tra thông thường khác. Vì thế mà vào ngày 2 tháng 7 năm 2003, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã công bố công nghệ nội soi viên nang là công nghệ hàng đầu trong việc kiểm tra đường tiêu hóa. Điều thứ hai đó là phương pháp nội soi truyền thống trước kia luôn khiến bệnh nhân cảm thấy không thoải mái và lo sợ, thì nay bệnh nhân có thể sử dụng phương pháp nội soi đơn giản không xâm lấn này để tiến hành kiểm tra. Bệnh nhân trong quá trình tiến hành kiểm tra vẫn có thể thực hiện những hoạt động hàng ngày. Viên nang này được sử dụng một lần duy nhất, không tái sử dụng, vì vậy không phải lo ngại về các bệnh truyền nhiễm.

Các chỉ định.

Các loại nội soi viên nang hiện đang có trên thị trường bao gồm nội soi viên nang thực quản, nội soi viên nang ruột non và nội soi viên nang ruột già. Viên nang nội soi thực quản có ống kính đôi ở 2 đầu, mỗi giây có thể chụp được 14 tấm ảnh, năng lượng pin chỉ được 20 phút, chủ yếu dùng để kiểm tra các bệnh về thực quản cho người trưởng thành, như bệnh trào ngược dạ dày, bệnh Barrett thực quản và giãn tĩnh mạch thực quản. Hiện nay loại viên nang nội soi ruột non phổ biến nhất thường chỉ có một ống kính duy nhất, chụp được 2 hình ảnh mỗi giây, năng lượng pin có thể duy trì được 8 tiếng, có thể cho ra khoảng trên 58,000 tấm ảnh màu. Các chỉ định cho việc sử dụng nội soi viên nang ruột non bao gồm chảy máu dạ dày không rõ nguyên nhân, kiểm tra bệnh Crohn (Crohn's disease), đau bụng kinh niên và nghi ngờ ruột non có hội chứng hữu cơ, tiêu chảy mãn tính vả giảm cân không rõ nguyên nhân, nghi ngờ khối u hay viêm loét ruột non, hội chứng kém hấp thu (ví dụ như chứng dị ứng không dung nạp được gluten (bệnh Celiac)), thông qua các kiểm tra hình ảnh khác cho thấy nghi ngờ ruột non mắc bệnh và sàng lọc ruột non của bệnh nhân mắc hội chứng đa polyp tuyến có tính di truyền. Nội soi viên nang ruột già lại sử dụng để kiểm tra các bệnh đại tràng, đặc biệt là polyp đại trực tràng và ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, viên nang nội soi ruột già lớn hơn viên nang nội soi ruột non, đường kính 11mm, chiều dài 32mm, có ống kính kép, mỗi đầu ống kính có thể chụp được 2 hình ảnh mỗi giây. Sau khi viên nang nội soi ruột già được nuốt vào đường tiêu hóa, nó sẽ bước vào giai đoạn không hoạt động trong 2 giờ để tiết kiệm điện (thời gian này viên nang sẽ đi qua ruột non), sau đó mới bắt đầu chụp ảnh, nhờ đó mà pin của viên nang có thể tồn tại được suốt quá trình 10 tiếng đồng hồ. Ngoài các viên nang nội soi được đưa ra thị trường bởi Công ty GIVEN, thì Hàn Quốc cũng bắt đầu cho ra đời các viên nang nội soi. Viện nghiên cứu khoa học Trung Sơn ở Đài Loan cũng đã phát triển được hệ thống viên nang nội soi, tuy nhiên hiện nay vẫn chưa chính thức đưa ra thị trường. Hiện nay chỉ có viên nang nội soi ruột non của Công ty GIVEN được sử dụng lâm sàng ở Đài Loan.

Cũng có một số trường hợp không thích hợp sử dụng nội soi viên nang, ví dụ như bệnh nhân gặp khó khăn khi nuốt không thể nuốt được các viên nang nội soi. Các viên nang nội soi được di chuyển bởi các nhu động của ruột, vì vậy nếu ruột không có nhu động hay bị tắc nghẽn hoặc bị hẹp, thì viên nang nội soi sẽ bị tắc ở trong đường ruột. Vì vậy các bệnh nhân này không phù hợp với việc nội soi bằng viên nang. Ngoài ra, do viên nang nội soi sử dụng sóng radio để truyền dữ liệu hình ảnh ra ngoài vùng bụng, tuy cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào cho thấy nó có ảnh hưởng gì đến cơ thể người, tuy nhiên vẫn không kiến nghị sử dụng cho người dùng máy tạo nhịp tim và phụ nữ có thai. Do vẫn chưa có nghiên cứu lâm sàng về độ an toàn khi sử dụng phương pháp này cho bệnh nhi dưới 10 tuổi, vì thế cũng không khuyến cáo sử dụng trong trường hợp này.

Nội soi viên nang không nằm trong phạm vi chi trả của bảo hiểm y tế quốc gia, vì vậy bạn phải tự chi trả cho chi phí nội soi. Do viên nang nội soi chỉ được sử dụng một lần, tuy rằng phương pháp này rất an toàn và vệ sinh, nhưng giá thành vẫn tương đối cao (chi phí vào khoảng 46,000 Đài tệ).

- Bài báo được đăng trên Tin tức y tế Chang Gung, quyển 30 kỳ 9.